Zo springt onze landbouwsector efficiënt om met water
Voor het telen van aardappelen, groenten en fruit is water één van de kostbaarste grondstoffen. Telers hebben er dan ook alle belang bij om op een duurzame manier om te gaan met het beschikbare water. Over de jaren heen hebben de aardappel-, groente- en fruitsectoren (AGF) technieken en systemen ontwikkeld om water zo goed mogelijk te capteren en zo zuinig en gericht mogelijk in te zetten.
4.100 Olympische zwembaden met opgevangen hemelwater
Zo gebruiken de AGF-sectoren zoveel mogelijk opgevangen en opgeslagen regenwater, dat ze vooral verzamelen via de daken van loodsen en serres. In 2020 ving bijvoorbeeld al liefst 85% van de tuinbouwbedrijven hemelwater op. Goed voor ruim 10 miljoen m³ of bijna 4.100 Olympische zwembaden.
Omwille van voedselveiligheid mag er bij het sorteren van groenten en fruit, noch bij de laatste wasbeurt van aardappelen, geen regenwater gebruikt worden. Daarom wordt er leidingwater ingezet, dat achteraf hergebruikt wordt. Aardappelverpakkers reinigen dat gebruikte leidingwater in hun waterzuiveringsinstallatie, om het daarna te gebruiken voor bijvoorbeeld de eerste wasbeurt van andere aardappelen. Groente- en fruittelers gebruiken sorteerwater, na ontsmetting, opnieuw om hun boomgaarden en percelen te irrigeren.
Druppelsgewijs: openlucht groenteteelt kan tot 30% water besparen
Aardappelteelt en groenteteelt in openlucht zijn vooral aangewezen op hemelwater, oppervlaktewater en ondiep grondwater. Efficiënt irrigeren is dus van groot belang. Druppelirrigatie bijvoorbeeld laat het water toe om dieper in de grond te dringen, waardoor landbouwers tot 30% water kunnen besparen. Bij het telen van aardappelen is beregenen wel altijd noodzakelijk, bij voorkeur met alternatieve waterbronnen. Zo lopen er proefprojecten voor het inzetten van gezuiverd afvalwater van groente- en aardappelverwerkende bedrijven, en huishoudelijk afvalwater.
Zowel in de aardappelteelt als de openlucht groenteteelt wordt irrigatie nauwkeurig gepland en bijgestuurd. Bodemvochtsensoren en remote sensing (RS) zorgen er bijvoorbeeld voor dat de teelt de nodige hoeveelheid water krijgt op het uitgelezen tijdstip. Zo krijgen telers soms notificaties via een app over wanneer en hoeveel water de gewassen nodig hebben. Via RS krijgen landbouwers zicht op satellietbeelden van hun akkers: een waardevolle informatiebron voor irrigatiesturing.
Op groentebedrijven dient water ten slotte niet alleen voor irrigatie, maar ook onder andere voor de reiniging van de groenten. Liefst 98% van dat waswater - dat plantenresten, grond en wortelen afspoelt - kan bijvoorbeeld in de preiteelt na een aantal behandelingen perfect hergebruikt worden.
Water in serres krijgt tweede leven
In glastuinbouw is circulair watergebruik gangbaar. Telers vangen hemelwater op in waterbassins, ontsmetten het water en dienen voedingsstoffen toe. Dat water voedt de gewassen. Het water dat niet door de gewassen wordt opgenomen, wordt opgevangen, ontsmet en opnieuw gebruikt als irrigatiewater.
Druppelaars zijn ook één van de belangrijkste irrigatiesystemen in de fruitteelt, omwille van een een aantal voordelen ten opzichte van klassieke beregening. De waterverdeling gebeurt onder lage druk, is erg efficiënt en kan worden gecombineerd met het toedienen van meststoffen. De fruitteelt weet verder ook weg met een rits aan hoogtechnologische sensoren, gelinkt aan irrigatie. Zo stelt ruim 30% van de (groente- en) fruitproducenten de waterbehoefte van de teelten vast via vochtmetingen met een bodemsensor.
Forse duurzaamheidsinspanningen in de AGF-sector: nu én in de toekomst
De AGF-sector in België doet nu al heel wat inspanningen qua duurzaam waterbeheer. Zowel op vlak van het verzamelen van dat water, als het minutieus inzetten ervan en de reiniging voor hergebruik. De sector blijft ook voortdurend op zoek naar extra manieren om duurzaam om te springen met het blauwe goud.
