Coöperatieve boerderij Rawijs: een straf verhaal over gemeenschapsvorming

Rawijs uit Lochristi is een groenten- en fruitboerderij 2.0. Ze vormt een hechte kleine gemeenschap met oog voor de natuur en voor elkaar. Een kleine tien jaar geleden werden de serres van Alex en Linda Floré-Boone nog gebruikt voor de kweek van azalea’s, maar het ondernemende koppel was klaar voor iets nieuws. Ze besloten de serres en het bijhorende land te gaan gebruiken voor de kweek van biologische groenten, kruiden en kleinfruit. Het klinkt misschien eenvoudig, maar het pad naar hun huidige bedrijf was allesbehalve rechtlijnig.  Alex en Linda vertellen ons alles over hun CSA-project.

CSA – Community Supported Agriculture op de kaart gezet

Alex en Linda besloten om de azaleakweek na 30 jaar vaarwel te zeggen, omdat ze meer rechtstreekse menselijke contacten wilden. Zo vonden ze als een van de eersten in Vlaanderen de weg naar een boerderij gestoeld op de principes van community supported agriculture of letterlijk vertaald ‘landbouw gesteund door de gemeenschap’.

Het is een vorm van landbouw die de risico’s en de opbrengsten van het bedrijf deelt met haar deelnemers. Bij Linda en Alex kan je niet zomaar terecht voor de aankoop van een kilogram tomaten. Je koopt er aan het begin van het seizoen een oogstaandeel en kan vervolgens het hele seizoen komen genieten van de oogst van het bedrijf.

Op de biologische boerderij worden zo’n 80 soorten gewassen geteeld die de deelnemers het hele jaar door zelf kunnen oogsten. Is de oogst goed, dan krijg je als lid veel groenten. Is er een crisis of plaag, zal je minder groenten kunnen verzamelen. Door een oogstaandeel te kopen, waarborg je een eerlijk loon voor Alex en Linda, die zo niet alle risico’s alleen hoeven te dragen.

Dichter bij de natuur

CSA-landbouw is meer dan een puur economische kosten-baten-analyse. Het schept een netwerk waar zowel Alex en Linda als hun deelnemers heel wat aan hebben.  Deelnemers duiken elke week zelf de serres in of gaan het veld op om hun eigen groenten te oogsten. Vlaggen geven aan wat geoogst mag worden en bordjes verduidelijken hoe je zelf precies te werk moet gaan zonder de plantjes te beschadigen bij de oogst. “Door zelf mee te helpen, voelt ons publiek zich verantwoordelijk,” vertelt Alex. “95% van onze groenten zaaien we zelf. Maar prei aanplanten is bijvoorbeeld een heel arbeidsintensief proces. Dus kopen we jaarlijks zo’n 12.000 preiplantjes aan die allemaal de grond in moeten. Op zo’n moment kan ik rekenen op de hulp  van onze deelnemers. Er kwamen hier onlangs tien mensen helpen en het werk was zo klaar. Voor ons is dat een hele grote hulp en voor diegenen die komen helpen is het vaak een ontspannende ervaring die ze dichter bij de natuur en hun voeding brengt.”

‘Bricoleurs’ onder elkaar

Daarnaast krijgen Alex en Linda ook veel steun van het netwerk van CSA-boeren. Op een afgesloten online forum kunnen ze met al hun vragen terecht. “Ik vraag bijvoorbeeld hoe ik weer best meloenen moet snoeien en word dan vaak heel snel geholpen.” En vorig jaar werd er nog een “bricoleursweek” georganiseerd bij Alex en Linda thuis. Tijdens die week leidden Alex en een technieker zo’n vijftiental boeren op om zelf tweedehands elektrische rolstoelen om te bouwen tot wiedbedden, een soort van bed op rolletjes waarmee landbouwers onkruid kunnen wieden zonder de hele dag op de hurken te moeten doorbrengen. De aanschaf van een wiedbed is erg duur en eerder aangepast voor bedrijven die slechts één groente kweken. De kleinere schaal van een CSA-boerderij met vele teelten vereist dan ook een aparte aanpak. Bovendien heeft Alex duidelijk plezier in dit creatieve werk waarbij hij anderen kan helpen.

Wat nu? Een coöperatieve van en voor de mensen

Maar Alex en zijn vrouw Linda zijn niet meer van de jongsten. Daarom begonnen ze al een hele tijd geleden te zoeken naar een manier om de boerderij draaiende te houden na hun pensioen. Sinds een jaar zijn ze met een zevental mensen aan het werken aan een nieuw bedrijfsmodel: een coöperatieve. Het groepje enthousiastelingen hoopt tegen het oogstfeest, dat begin september zal doorgaan, alle deelnemers te informeren over de stappen die ze willen ondernemen om over te schakelen op een coöperatief bedrijfsmodel. Met de coöperatieve zouden ze vanaf januari volgend jaar een nieuwe boer kunnen aanwerven die Alex en Linda op termijn kan vervangen. Zo kan het mooie verhaal van deze biologische CSA-boerderij hopelijk nog lang blijven duren.