Torhoutse mosterd, da’s straffe kost!

Torhoutse mosterd vierde in 2019 zijn 150ste verjaardag! Bij Mostaard Wostyn weten ze als geen ander waar Jan Baptist Wostyn, die de kiem legde voor het familiebedrijf, de mosterd haalde. Laat je meeslepen door het verhaal achter deze heerlijke mosterd van bij ons en maak kennis met Piet Wostyn, de huidige zaakvoerder.

Zes generaties mosterdmakers in Torhout: hoe alles begon

“Als officiële start van Mostaard Wostyn wordt het jaar 1869 aangenomen”, vertelt Piet. “Maar onze mosterdgeschiedenis gaat allicht veel verder terug in de tijd, want al in de middeleeuwen werd mosterd gemaakt. De vroegste datum, die ik in de stadsarchieven terugvond, is 1802. Toen stond Jan Baptist Wostyn in de registers ingeschreven als paardenkweker en mosterdmaker. Zijn echtgenote was mosterdleurster. Zij leurde met emmers vol mosterd op een stootkar en bracht haar koopwaar per schep aan de man.”

De twee zonen van Jan Baptist - Ivo-Jacob en Désiré - begonnen de mosterdhandel op professionele schaal uit te baten. “Dat was in 1869. Heel wat nakomelingen van beide broers traden later in hun voetsporen. Ivo was mijn betovergrootvader.” De familie Wostyn investeerde al vroeg in kostbaar materiaal, waardoor ze unieke mosterd kon maken. “Hoe fijner de maling van de mosterdzaadjes, hoe meer de aroma’s vrijkomen. Maar fijn malen was destijds lang niet evident”, legt Piet uit. “Dankzij een speciale arduinen steen lukte dat Wostyn wel. Andere mosterds waren veel grover in die tijd.” Rond 1900 werd de productie opgedreven door mechanisatie. “Dan floreerde de fabricatie van mosterd en telde ons land ruim 160 geregistreerde mosterdmakerijen. De smaak verschilde naargelang de streek: hier eet men van oudsher liefst een pittige mosterd.”

Piet heeft intussen ook opvolgers gevonden. Zijn zoon Ilja en dochter Sarah helpen mee in het familiebedrijf. “Mooier wordt het niet”, zegt Piet. Hiermee komt de teller op 6 generaties mosterdmakers.

Winkel ademt en draait om nostalgie

De productie en de winkel zijn enkele malen verhuisd maar in 1996, met Piet Wostyn aan het roer, heropende het winkeltje in het ouderlijk huis op het Torhoutse Conscienceplein. Daar kun je nog steeds je mosterdpotjes laten vullen met de enige soort mosterd van Wostyn. In het nostalgische interieur prijkt ook de originele maalsteen als familiaal erfgoed.

Ambachtelijk gemaakt in West-Vlaanderen, gesmaakt tot ver daarbuiten

Intussen is Mostaard Wostyn de enige resterende mosterdmakerij in West-Vlaanderen. Door de grote vraag verhuisde Piet in 2004 de productie naar een grotere locatie aan de Oude Gentweg, waar ook zijn grote collectie mosterdrelicten in een heus museum onderdak kreeg. Piet blijft als enige in het bedrijf de mosterd maken, op ambachtelijke wijze. “En aan het geheime recept is in al die jaren niets veranderd”, benadrukt hij. “Ik gebruik nog steeds enkel een uitgelezen selectie van donkerbruine mosterdzaden. Dat is vrij uniek. Hoe donkerder de zaden, hoe straffer de mosterd. De zaadjes worden gebroken en dan ultrafijn gemalen, zoals vroeger. De gemalen zaadjes worden dan gemengd met azijn, water en zout. Geen bewaarmiddelen.”

Tot WO II gebruikten de Wostyns mosterdzaden van lokale teelt. Die kwamen hier vroeger op grote schaal voor. Nu komt het zaad uit Canada, India, Sri Lanka, Ethiopië en Hongarije. De inwoners van de streek rond Torhout zijn terecht trots op hun pittige mosterd van Wostyn. “Gaan ze naar het buitenland, dan nemen ze vaak een potje mee als cadeau.” Het straffe goedje, dat de tranen in je ogen doet opwellen, valt niet alleen in de streek in de smaak. “Het sterrenrestaurant Noma in Kopenhagen is een trouwe afnemer. De chef van het vroegere El Bulli in Gerona blijft bij Mostaard Wostyn zweren. En ook in de keuken van Jeroen Meus heeft onze mosterd een prominent plekje.” 

Meer weten over traditionele streekproducten?

Het aantal erkende Vlaamse streekproducten blijft groeien. Op streekproduct.be lees je alles over de nieuwste erkenningen. Je vindt er nog meer leuke verhalen, streekgebonden weetjes en zoveel meer...

Welke zijn jouw favoriete traditionele streekproducten? Laat het ons weten via Facebook, Twitter of Instagram met #lekkervanbijons. Blijf op de hoogte van alle nieuwtjes en volg ons ook op Pinterest, YouTube of schrijf je in op onze nieuwsbrief!

© Beeld topbanner: 100% West-Vlaams