Peperkoek: al eeuwenlang een echte lekkernij van bij ons

Lekkerkoeke, zoetekoek, pontkoek… Hoe je hem ook noemt, de Belgische peperkoek is al sinds eeuwen een heerlijke zoetigheid in onze contreien. Vondelmolen, de grootste producent van deze heerlijke kruidenkoek, is al meer dan honderd jaar bekend als peperkoekbakker. Wij namen onze telefoon en belden Kris Henderickx van Vondelmolen op. Vanop afstand, elk vanachter onze eigen bureautafel, leidde Kris ons vakkundig binnen in de wondere wereld van de peperkoek.

Een stukje geschiedenis

“Al in de oudheid werden er koeken gebakken met honing en kruiden. De oude Egyptenaren, Chinezen, Mongolen hadden elk een versie”, vertelt Kris. In de Middeleeuwen waaiden deze koeken over naar onze streken. “In het begin werden ze vooral in de kloosters gebakken. Daar waar de grondstoffen zoals graan en honing aanwezig waren, samen met het geld om de toen nog zeer dure specerijen als kaneel en kruidnagel te kopen.” Later ontstonden overal in België peperkoekbakkers die in de loop van de negentiende eeuw plaats ruimden voor grotere peperkoekfabrieken. Het erg arbeidsintensieve proces om peperkoek te maken heeft onvermijdelijk geleid tot het sluiten van vele kleinere peperkoekbakkers. Vondelmolen is vandaag veruit de grootste peperkoekbakker in België.

Gebouw Vondelmolen in 1964 © Vondelmolen

Vondelmolen, gesticht in een molen

Initieel werd Vondelmolen opgericht in een molen. “In 1867 kocht het echtpaar Pieter-Jan Borms en Rosalie De Maeseneir de molen aan de Vondelbeek in Lebbeke, die dienstdeed als graanmolen en olieslagerij,” gaat Kris terug in de tijd. “Hiermee was de kiem gelegd. De huidige eigenaar Jan Borms is al de vijfde generatie van het familiebedrijf.” De familie Borms was in de streek gekend als groothandel in bakkerijgrondstoffen. Vandaag wordt nog steeds op dezelfde artisanale manier peperkoek gemaakt als meer dan een eeuw geleden. Jaarlijks bakken ze bij Vondelmolen zo’n zeven miljoen kilo peperkoek. Die wordt natuurlijk niet alleen in België verorberd, maar ook tot ver daarbuiten. De peperkoek van Vondelmolen wordt zelfs in Japan gegeten.

De grondstoffen

De peperkoek van Vondelmolen is een erkend traditioneel streekproduct onder de naam Belgische peperkoek. Bij de productie van Belgische peperkoek zoals die van Vondelmolen beperkt men zich tot het gebruik van één graansoort, rogge. Daarbij komen suikerstroop en of honing, kaneel en kantkoek. Dat laatste zijn de “kanten” van eerder gebakken peperkoek die opnieuw toegevoegd worden aan de nieuwe peperkoek om de kwaliteit van het deeg te verbeteren. Typisch Belgisch is dat er niet teveel kruiden, geen vetstoffen en geen eieren gebruikt worden. Daarnaast worden er geen bewaarmiddelen of kleurstoffen toegevoegd.

Verrassend veelzijdig

Eenmaal je de geschiedenis van dit eeuwenoude streekproduct kent, is het nog plezieriger om ermee aan de slag te gaan. Wist je trouwens dat peperkoek veel meer is dan een lekker tussendoortje? Wij probeerden alvast deze toppers met peperkoek: een stoofpotje van konijn, peperkoek en bier met Chinese kool en een slaatje van witloof met appel, peer en Vlaamse gedroogde ham.

Meer weten over peperkoek of andere traditionele streekproducten?

Het aantal erkende Vlaamse streekproducten blijft groeien. Lees op streekproduct.be alles over de nieuwste erkenningen. Je vindt er nog meer boeiende verhalen en streekgebonden weetjes.

Wat zijn jouw favoriete traditionele streekproducten? Laat het ons weten via Facebook, Twitter of Instagram met #lekkervanbijons. Blijf op de hoogte van alle nieuwtjes en volg ons ook op Pinterest, YouTube of schrijf je in op onze nieuwsbrief!